මූල්‍ය වංචාවක් යනු
මූල්‍ය වංචාවක සාමාන්‍ය ස්වභාවය වන්නේ ඔබ සතු මුදල් තමන් වෙත ලබා ගැනීම සදහා තුන්වන පාර්ශවයක් විසින් ඔබගේ විශ්වාසය දිනා ගැනීමයි. එම විශ්වාසය තුළ සිටිමින් ක්ෂණික හා ඉහළ වරප්‍රසාද පිරිනැමීමේ මුවාවෙන් ඉතා සූක්ෂම ලෙස මෙම වංචනික කාර්යයට ඔබව නතුකර ගැනීමයි. ඔබ කුමන සමාජ තලයක සිටියද වර්තමාන සමාජ මානව අවශ්‍යතා තුළ අතරමංවූවෙකු වන කවර හෝ අවස්ථාවක ඔබද මූල්‍ය වංචාවක ගොදුරක් වීමට ඇති ඉඩකඩ ඉතා විශාලයි. එය වර්තමාන සමාජය තුළ ව්‍යාප්තවන මුල්‍ය වංචා රැල්ලට මූලික හේතුවක් වී ඇති බව දැකිය හැකිය.
ඔබේ මුදල්, මූල්‍ය ආයතන ලෙස පෙනී සිටින නීත්‍යානුකූල වන හෝ නොවන කවර ආයතනයක් විසින් හෝ ලබා ගෙන පොරොන්දු වූ පරිදි ප්‍රතිලාභ නොදෙන හෝ එම මුදල් ගෙන නීත්‍යානුකූල නොවන ලෙස හෝ අයතාලෙස භාවිත කර අතුරුදන් වන සමාගම් බහුලය. වංචාවකට හසුව ඊට පිළියම් සෙවීමට වඩා සුරක්ෂිත ආයෝජනයක්, ඒ සදහා නීත්‍යානුකූල ආයතනයක් තෝරා ගැනීම සදහා ගණුදෙණුකරුවන් සැලකිලිමත් විය යුතුය. කුමන හෝ තත්ත්වයක් යටතේ රාජය හෝ පෞද්ගලික පිළිගත් මූල්‍ය ආයතනයකින් දෙන ප්‍රතිලාභයට වඩා විශාල ප්‍රතිලාභ දේ නම් ඒ පසුපස අනතුරක් ඇති බව ජනතාව තේරුම් ගත යුතුය.
මූල්‍ය ආයතන යනු
රාජය හා පුද්ගලික බැංකු, බැංකු නොවන මූල්‍ය හා ආයෝජන ආයතන, පුද්ගලික මට්ටමින් මුදල් ආයෝජනය කරන ආයතන මෙය අයත්වේ. මෙය දෙයාකාරයකට දැක්විය හැක. මහ බැංකුවේ අනුමැතිය ලත් ආයතන හා මහ බැංකුවේ අනුමැතිය නොලත් ආයතන වශයෙනි. ඒ තුළ රාජ්‍ය බැංකු මෙන්ම පුද්ගලික බැංකුද රජයෙන් සුරක්ෂිත කර ඇත.
එසේ නොවන මහබැංකු අධීක්ෂණය යටතේ නොපවතින ආයතනවල මුදල් ආයෝජනය කිරීම අනතුරුදායක බවට ජනතාව දැනුවත් විය යුතුය. එනිසා නිසි අවසරය ලත් වාණිජ බැංකුවක, මූල්‍ය ආයතනයක හෝ පිළිගත් මූල්‍ය උපදේශකවරුන්ගේ උපදෙස් මත ඊට යොමු විය යුතුය. තමා ආරක්ෂිත කලාපයක් තුළ සිටීද, තම මුදල් සුරක්ෂිතද යන්න නිරන්තර සෝදිසි කිරීමක් කළ යුතුය.
ඔබ මූල්‍ය වංචාවකට හසු වුවහොත්
මූල්‍ය වංචාවලට හසු වූවන් විවිධ හේතු මත එම වංචා වාර්තා කිරීමට පසුබටවීම තුළ මූල්‍ය වංචා ඉහළයාමේ ප්‍රවණතාවක් දැකිය හැක. මෙම වංචාකරුවන්ට එරෙහි නීතීය ක්‍රියාත්මක කිරීමේ හැකියාව මග හැරියන බැවිනි. එමනිසා ඔබ මූල්‍ය වංචාවකට හසු වුවහොත් නීතීය ක්‍රියාත්මත කරනු ලබන ආයතන ඒ පිළිඹදව දැනුවත් කිරීම ඔබේ විසල් වගකීමක් වේ.
වංචාකරුවන් විසින් මේ සදහා යොදාගනු ලබන උපක්‍රම හඳුනාගැනීම පහසු වීම සදහාය. ඔබ මූල්‍ය වංචාවකට ඉලක්ක වන බව හැගෙන ප්‍රථම අවස්ථාවේදීම ළඟම ඇති පොලිස් ස්ථානයට පැමිණිලි කළ යුතුය. නොඑසේ නම් නීතිය ක්‍රියාත්මක කරන ආයතනවලට අදාළ තොරතුරු ලබා දිය යුතුය. නැතහොත ශ්‍රී ලංකාවේ මුදල් විශුද්ධිකරණය හා ත්‍රස්තවාදීන්ට මුදල් සැපයීම වැලැක්වීමේ යාන්ත්‍රණය ශක්තිමත් කරමින් කටයුතු කරන ශ්‍රී ලංකා මූල්‍ය බුද්ධි ඒකකය සමඟ සමිබන්ධ විය හැකිය. එයින් ඔබේ මුදල් වංචා කිරීම වැළැක්වීමේ ක්‍රියාවලියට සක්‍රීය දායකත්වයක් ලබාදීම කළ හැකිය
මූල්‍ය වංචාවල දැකිය හැකි ලක්ෂණ
විවිධාකාරයේ මූල්‍ය වංචා හැමවිටම මුහුණුවර වෙනස් කරමින් එළිදකී.
● මූල්‍ය ආයතනයක් සේ පෙනී සිටිමින් ඇතැම්විට මාර්ගගත සබදතා හරහා කටයුතු කිරීම.
● වටිනා මෝටර් රථ, විශාල මුදල් ත්‍යාග වැනි ඉතා ආකර්ශණීය ඉහළ ප්‍රතිලාභ හෝ ත්‍යාග ලබාදෙන බවට පොරොන්දුවීම.
● ත්‍යාග පිළිබඳ දැඩි ආශාවක් ඇති කරවීම
● ප්‍රසිද්ධ සමාගම් නාමයන් හා ආසන්න නමකින් බොහෝ විට පෙනී සිටීම.
● ඉතා අවම මිල ගණන්වලට විශිෂ්ට සන්නාමවලින් යුතු භාණඩ පිරිනැමීම.
● එක් වරක් මූල්‍ය වංචාවකට හසු වූ ප්‍රද්ගලයන් නැවත නැවත ඉලක්ක කිරීම.
● ලබාදෙන ත්‍යාගයන්හි සත්‍ය බව හැඟවීම කිරීම සඳහා අදාල ත්‍යාගවල ඡායාරූප නැව්ගත කළ බවට, ප්‍රවාහන ගාස්තු ගෙවූ බවට නිශ්කාශණ ගාස්තු ගෙවූ බවට, රිසිට් පත් ආදිය ව්‍යාජ ලෙස සකසා ඉදිරිපත් කිරීම.
● විශාල වාසි සහිතව භාණ්ඩ හෝ සේවා විකිණීමට ඇති බවට දැන්වීම් කර විශාල අත්තිකාරම් මුදලක් තැන්පත් කරවා ගැනීම.
● මාර්ගගත සාප්පු සවාරි (Online Shopping) ජංගම ගෙවීම් යෙදවුම් (Payment App) හරහා එම මුදල් ගිණුම්ගත කරවා ගැනීම මගින් බැංකු ගිණුම්වල ඇති මුදල් වංචනිකව ඉවත් කර ගැනීම.
මූල්‍ය වංචාවලට හසු නොවී සිටිය හැක්කේ කෙසේද?
මූල්‍ය වංචා කූට උපක්‍රම හා සූක්ෂම සැලසුම්වලට හසු නොවීමට නම් ඔබ අවදියෙන් සිටිය යුතුය. ඔබට ප්‍රායෝගික බුද්ධිය, අවබෝධය හා දැනුවත්භාවය තිබිය යුතුය. ආකර්ශණීය ප්‍රතිලාභ හෝ වෙනත් යම් වාසියක් උදෙසා එය වංචාවක් බව දැන දැනම ඊට පුද්ගලයන් සම්බන්ධ වන බව දක්නට ලැබේ.
මුදල් තැන්පත් කරන මෙන් ලැබෙන උපදෙස්වලට අවනත නොවීමට ඔබ වගබලා ගත යුතුය. ඔබගේ අනන්‍යතාවයට අදාල තොරතුරු එනම් බැංකු ගණුම්, මුරපද, බැංකු කාඩ්පත් අංක, පුද්ගලික හැදුනුම් අංක (Pin) තුන්වන පාර්ශවයකට ලබා නොදීමට ඔබ වග බලා ගත යුතුය.
මූල්‍ය වංචාවකදී ගත හැකි පියවර
● වංචාවට හසවූ බව දත් මුල් අවස්ථාවේදීම ක්‍රියාත්මක විය යුතුය.
● තමා දත් පමණින් සියලුම සත්‍ය තොරතුරු සමග වහාම අදාල ප්‍රදේශයේ පොලිස් ස්ථානයට හෝ මූල්‍ය අපරාධ විමර්ශණ ඒකකයට (FCID) පැමිණිලිකල යුතුය.
● රුපියල් ලක්ෂ 50 ට වැඩි පැමිණිලි අපරාධ පරීක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට, විශේෂ අපරාධ විමර්ශන අංශවලට වාර්තා කළ යුතුය.
● පුරවැසියෙකුගේ යුතුකමක් හා වගකීමක් ලෙස ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව දැනුවත් කළ යුතුය. අධ්‍යක්ෂ, මූල්‍ය බුද්ධි ඒකකය, ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව යන ලිපිනයට ලියා දැන්විය හැකිය.
● මේ සම්බන්ධ ශ්‍රී ලංකාවේ පවතින නීතිය, ශ්‍රී ලංකා දණඩ නීති සංග්‍රහයේ මූල්‍යමය හෝ දේපලමය වශයෙන් පාඩුවක් හානියක් වූ විට දණ්ඩ නීති සංග්‍රහය 398 වගන්තිය යටතේ අධිකරණයේ සහන පැතිය හැකිය.
● 2006 අංක 06 දරණ මුදල් ගණුදෙණු වාර්තා කිරීමේ පනත පවති. (මේ යටතේ ශ්‍රී ලංකා මූල්‍ය බුද්ධි ඒකකය පිහිටුවා ඇත. මෙය ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව තුළ ස්වාධින ආයතනයක් ලෙස කටයුතු කරයි )
● 1949 අංක 58 දරණ මුදල් නීතී පනත ප්‍රකාරව, ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව විසින් නිකුත් කරන ලද මුදල් ගණුදෙණුකරුවන්, මූල්‍යමය ගණුදෙණුකරුවන් සුරක්ෂිත කිරීමේ රෙගුලාසි, අංක 01 -2023 හි 10 (C) වගන්තියට අදාලව සහ රජයේ අති විෂේශ ගැසට් පත්‍ර අංක 2344/ 2017, 2023 අගෝස්තු 09 වන දින, ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව මඟින් සියලු මූල්‍යමය ආයතන වෙත නිකුත් කර ඇති රෙගුලාසි මඟින් මූල්‍යමය ආයතනවල මූල්‍ය ගණුදෙණු නියාමනය කිරීම, ගණුදෙණුකරුවන් සුරක්ෂිත කිරීමත් සිදුවේ.
මුදල් නීති පනත මේ කිහිපයක් පමණි. මේවාට කොතරම් නීතීරීතී තිබුණද එම තිබෙන නීතී රීතී බලාත්මක කරවා ගැනීමේ වගකීම ඔබ සතුය. ජනතාව නීතිය පිළිබඳ නොදැන සිටීම හෝ තම අයිතිවාසිකම් බලාත්මක කරවා ගැනීමට නොදැනීම තුළ වංචනිකයන්ට ඔබට වංචා කිරීමේ ඉඩ හසර පුළුල්වීම නිතැතින්ම සිදුවේ.
නීතීඥ කුෂානි හත්තොටුව
kuhat3000@gmail.com
